اعظم صفایی : نام حسام الدین سراج، خواننده و نوازنده ایرانی وخالق آثار ماندگاری همچون «نینوا»،«شمس الضحی»،« وداع» و«مسیحا» برای کمترکسی در وادی هنر نا آشنا است. خواننده اصیلی که از اصفهان خاستگاه موسیقی سنتی برخواست و ازمحضر اساتید بنامی نظیر استاد محمدرضا شجریان واستاد محمود کریمی بهره گرفت.او این روزها در شرایطی که حال و روز موسیقی اصیل ایرانی حال و روز خوبی نیست همچنان درتکاپو و تلاش برای زنده نگاه داشتن این سبک از موسیقی است؛ با این خواننده خوش صدای ایرانی به گفتگو نشستیم.
درحال حاضر مشغول چه کاری هستید؟ آیا آلبومی برای انتشار دارید؟
سال گذشته مجموعهای را با نام«ایران من» جمع آوری کردیم که اشعار آن از مولانا،حافظ، استاد ابتهاج،مرحوم حسین منزوی، استاد شفیع کدکنی و باباطاهر است. این آلبوم هنوز بیرون نیامده است به این دلیل که برای انتشار آلبوم نیاز به ثبت یک شرکت تک منظوره جدید داریم اقدامی که زمان بر است وتا کنون صورت نگرفته است؛این مجموعه با همکاری گروه هنری«سور» و آهنگسازی «مجید مولانیا »فراهم شده است.
مجموعه دیگری که در حال آماده سازی آن هستیم مجموعهای "رمانس" است که با سازهای پیانو، ویولون سل وتنبک اجرا شده و تقریبا آماده انتشار است و اگر مجبور شویم این مجموعه را به صورت "تک ترک" توزیع میکنیم.
درخصوص برپایی کنسرت چه تصمیمی دارید؟
من و دوستانم خیلی مایل هستیم اجرایی داشته باشیم اما باتوجه به شرایط اقتصادی نامساعد هموطنان تصمیمی برای این کار نداریم اما حاضر هستیم به صورت رایگان اجراهایی برای مردم برگزار کنیم.
منظورتان کنسرتهای خیابانی است که همایون شجریان وسیروان خسروی هم پیشنهاد آن را دادهاند؟
کنسرت خیابانی جای خود را دارد و الزامی نیست این کنسرتها در خیابان برگزار شود اگر مسئولین به صورت رایگان تالارهایی نظیر تالار وزارت کشور را در اختیار هنرمندان ومردم قرار دهند فضا برای اجرا مساعدتر است. درواقع تالارهایی که معمولا بلیط میفروشند این بار به صورت رایگان پذیرای مردم باشند و هنرمندان هم اجرای برنامه کنند.
وضعیت حال موسیقی ایرانی را چکونه ارزیابی میکنید؟ و به چه علت موسیقی اصیل ایرانی به نسبت گذشته طرفداران کمتری پیدا کرده است به گونه ای که برخی از خوانندگان این سبک به موسیقی پاپ روی آوردهاند؟
فکر میکنم فضا فضایی نا متعادل است. درواقع اعتدالی وجود ندارد که اگر حرف حسابی هم زده شود شنیده شود،به قول معروف "آنچه به جایی نرسد فریاد است". درحال حاضر موسیقی در فضایی مغشوش و ناسالم قرار دارد واین نوع موسیقی متشکل از بخشهایی هست که صرفا درقالب یک شو برگزار میشود؛ میتوان گفت از ترکیب کلمات نامأنوس برای وقت گذرانی، تفنن و تفریح بهره گرفته است به گونهای که حتی نمیتوان به آن اطلاق موسیقی کرد. موسیقی باید ویژگیهایی داشته باشد که بتوان گفت موسیقی است اما متأسفانه آنچه در میراث فرهنگی ما وجود داشته است آرام آرام رو به فراموشی گذاشته است و به سوی انزوا میرود.
استفاده از کلام و ترانه مناسب چه تأثیری در ماندگاری یک اثر دارد؟
ماندگاری مخصوص اثری است که شعر آن دارای معنا باشد و ملودی آن جملات موسیقایی معقول دارد یعنی فضایی دارد که ماندنی است و توسط مردم زمزمه میشود. به طور نمونه سرود« ای ایران»،« مرغ سحر» و« از خون جوانان وطن لاله دمیده» از آثار ماندگار موسیقی ایرانی است ولی ترانهای که دو روز بر سر زبان مردم است و مدتی بعد فراموش میشود را نمیتوان ماندگار نامید.
چه نظری راجع به معضل " پلی بک" در اجراهای زنده دارید؟
این اتفاق موضوع جدیدی نیست و این مورد جدید از پلی بک توسط خواننده تنها یکی از مواردی است که عیان شده است. ما معمولا در موسیقی ایرانی اجرای زنده داریم و خواننده و نوازنده کار را بر روی صحنه اجرا میکنند. اما من در برخی از اجراهای پاپ دیدهام که کار را به صورت پلی بک اجرا میکنند و این هم یکی از مواردی بوده که رو شده است. به هرحال فکر میکنم برای احترام به مردم باید به صورت زنده اجرا کرد و به کاری میتوان اثر هنری گفت که با زحمت و ریاضت انجام شود و مردم برآن صحه بگذارند.
در شرایط ناگوار اقتصادی اجتماعی،هنرمندان چه نقشی در التیام روحی مردم و واگویه مطالبات اجتماعی آنها دارند؟
هنرمندان باید با مردم همدل و هم داستان باشند،بطوریکه بتوانند بخشی از غمهای آنها را تهییج بدهند. هنرمندان قادر به بیان درد مردم جامعه هستند خصوصا در حال حاضر که مشکلات بسیاری در کشور وجود دارد میتوانند با بیان این مشکلات از زبان مردم خواستار حل مسائل و کاستیها باشند.